Beelden zeggen soms meer dan woorden

Zeker bij mediations rond een familieconflict wil het nog wel eens gebeuren dat de deelnemers aan de mediation elkaar niet duidelijk kunnen maken waar nu eigenlijk de schoen wringt.

Er spelen vaak veel emoties die diep zitten en moeilijk onder woorden te brengen zijn. Bovendien delen mensen met elkaar een lange geschiedenis van ups en downs, irritaties, onuitgesproken gevoelens en ook liefde. En na zoveel jaren speelt het geheugen ook parten: mensen hebben vaak verschillende herinneringen aan dezelfde gebeurtenis en hebben die gebeurtenis vaak ook verschillend ervaren, zeker emotioneel. Heel vaak mondt dit uit in onvermogen om de ander te begrijpen. Soms is begrijpen in eerste instantie ook te pijnlijk.

Zo ook bij een familie, waarin de zoon zich al jaren niet meer gezien voelde door zijn moeder, die na haar scheiding al enige jaren een relatie had met een nieuwe man.

Moeder wist niet beter dat dat ze er alles aan had gedaan om goed voor haar zoon te zorgen. Hij was haar kind, haar alles. Hoe kwam hij erbij om haar ervan te beschuldigen dat zij geen oog voor hem had?

De zoon van zijn kant probeerde duidelijk te maken dat hij zich aan zijn lot overgelaten voelde en niet meer die band met haar had die hij ooit had gevoeld. Hij had het gevoel dat hij er niet meer toe deed, en illustreerde dat met tal van voorbeelden. Maar moeder kon er echt niet bij. Hoe kon hij zo over haar denken? Er was niets van waar, echt niet. Het zat in zijn hoofd en niets anders.

Het heeft zo twee gesprekken geduurd en ze kwamen geen stap verder. Sterker nog, eigenlijk werd de afstand en frustratie alleen maar groter. Praten hielp niet en dan moet er iets anders gebeuren. Ik haalde een paar kopjes uit de keuken en elk kopje stelde iemand voor uit het familiesysteem: moeder, zoon, schoondochter, nieuwe partner van moeder. Ik vroeg hun om een opstelling te maken van de relatie die deze 4 mensen met elkaar hebben. Binnen een bepaalde ruimte op tafel werden de kopjes geplaatst, met het oortje richting degene naar wie men keek (of juist niet). Richting van kijken en afstand of nabijheid tussen de kopjes zijn veelzeggend in zo'n opstelling.

Toen de opstelling klaar was viel het kwartje, vooral bij moeder. Haar nieuwe partner stond letterlijk tussen haar en haar zoon. Daardoor kon ze haar zoon letterlijk niet meer zien. De schellen vielen van haar ogen en ze moest vreselijk huilen. Ze had nu begrepen wat haar zoon al die tijd had bedoeld, ze zag het met haar eigen ogen. Het herstel kon beginnen. En dat allemaal met een paar simpele kopjes. Vaak zeggen beelden meer dan woorden.